3 Onderwijs en examinering

Studiesucces staat voor de opbrengsten van de opleiding. We kennen de indicatoren jaarresultaat, diplomaresultaat en startersresultaat voor de niveaus 2 t/m 4. Voor de Entree-opleidingen kennen we de indicator rendement Entree-opleidingen. De Inspectie voor het Onderwijs heeft voor de indicatoren voor niveau 2 t/m 4 normen gesteld waaraan de opleidingen (op bc-niveau) moeten voldoen. De Inspectie gebruikt tegenwoordig driejaarsgemiddelden voor de bepaling van de normen. In de periode 2017 t/m 2020 zijn op een aantal indicatoren op een aantal niveaus de opbrengsten iets lager dan in de voorgaande driejaarlijkse periode. De resultaten echter van alle driejaarsgemiddelden (met uitzondering van het diplomaresultaat op niveau 2) op de diverse indicatoren liggen boven de norm die de Inspectie heeft gesteld. Ook voor eerdere driejaarsgemiddelde perioden was dit het geval. De uitwerking van deze jaarresultaten, diplomaresultaten en startersresultaten is te vinden in bijlage 4. Tevens worden daar ook de rendementscijfers van de Entree-opleidingen weergegeven.

Intern kijken we met betrekking tot de indicatoren zowel naar de jaarlijkse opbrengsten als naar de driejaargemiddelde opbrengsten. Op basis van de uitkomsten zetten we een aantal gerichte activiteiten in, die we, naast de sturing op de opbrengsten, inzetten om de kwaliteit van onze opleidingen te verbeteren. De opbrengsten maar ook gegevens met betrekking tot voortijdig ongediplomeerde instellingsverlaters zijn voor de onderwijsteams bekende kwaliteitsindicatoren, die structureel worden gebruikt om het onderwijs te analyseren en verbeterresultaten te benoemen.

Jaarlijks stelt het College van Bestuur samen met de regiodirecteuren vast welke opleidingen een risico-opleiding vormen. Hiervoor zijn onvoldoende driejaarsgemiddelde opbrengsten op de drie indicatoren jaarresultaat, diplomaresultaat en startersresultaat een indicator. Ook kijken we bij het vaststellen van de risico-opleidingen naar de VSV-cijfers en de studenttevredenheid. Regio’s brengen ook zelf opleidingen in op basis van andere redenen dan de eerder genoemde indicatoren. Deze risico-opleidingen worden gedurende een jaar intensief gevolgd door de centrale eenheid Planning & Control. Voor het schooljaar 2019-2020 zijn 31 opleidingen benoemd tot risico-opleiding vanwege onvoldoende opbrengsten en mogelijke andere indicatoren.

In het strategisch document voor de periode 2019-2023 en daarmee tevens in de kaderbrief van 2019-2020 hebben we bepaald dat we vanaf 1 augustus 2015 in periodieke waarderingsonderzoeken bij onze deelnemers steeds een ruime voldoende voor de waardering van zowel de opleiding (een 7,2) als de instelling (een 7.0) willen behalen. In 2019 hebben we ons eigen deelnemertevredenheidsonderzoek (DeTeO 2019) uitgevoerd, in 2018 hebben onze deelnemers deelgenomen aan de landelijke JOB-monitor.

Een vergelijking met het DeTeO 2019 en de resultaten van de JOB-monitor 2018 is op dit moment niet goed mogelijk. De reden daarvoor ligt in het feit dat in 2020 de vragenlijst volledig is herzien. Niet alleen is de enquête drastisch ingekort; ook de vraagformulering, clusterindeling en antwoordschalen zijn grondig herzien. Hierdoor is het niet mogelijk (m.u.v. de responscijfers en de rapportcijfers voor de opleiding en de instelling) de antwoorden van 2020 met die van 2018 (en ook niet met die van ons eigen DeTeO 2019) zonder meer te vergelijken.

Hoewel we dus (in ieder geval op dit moment) niet goed kunnen benchmarken kunnen we natuurlijk de huidige resultaten vanuit de JOB 2020 prima gebruiken om deze in onze teams en op onze locaties te bespreken. De rapportcijfers voor het Alfa-college van de JOB 2020 zijn als volgt:

      Rapportcijfer opleiding: 6,9 (DeTeO 2019: 7,0; JOB 2018: 7,2)

      Rapportcijfer instelling: 6,8 (DeTeO 2019: 6,8; JOB 2018: 6,9)

De uitgesplitste rapportcijfers voor de diverse locaties en de responscijfers in % worden in tabel 1 weergegeven. Ook worden in de tabellen de rapportcijfers en het responspercentage van het DeTeO van 2019 en van de JOB 2018 weergegeven.

Opmerking m.b.t. de responscijfers: Onderstaande responscijfers zijn in een aantal gevallen lager dan in de responsoverzichten die tijdens de enquêteperiode zijn gegenereerd. De reden daarvoor is tweeledig: enerzijds heeft Resaerch Ned (de organisatie die de enquêtes voor de JOB-organisatie verwerkt) een datacleaning doorgevoerd. Dit betekent dat opvallende scores (b.v. iemand vult alleen maar een 1 in) uit het bestand zijn verwijderd. Anderzijds zijn ook een aantal enquêtes uit het bestand verwijderd die maar zeer gedeeltelijk waren ingevuld.

Vijf locaties halen het streefcijfer 7,2 als rapportcijfer voor de opleiding: Stroom in Hoogeveen, het RTC in Hardenberg, de Atoomweg in Groningen en de locaties Kardingeplein in Groningen en Salland in Assen. Het streefcijfer voor het rapportcijfer voor de instelling was in 2019 nergens gehaald. Dit jaar halen we het streefcijfer op de locaties Stroom in Hoogeveen, het RTC in Hardenberg en alle locaties van Kardinge. Voor de JOB 2020 hebben we voor de respons een streefcijfer van 70% bepaald. Op geen enkele locatie, m.u.v. het RTC in Hardenberg, is dit streefcijfer behaald. Dit moet in de evaluatie van de JOB 2020 worden meegenomen!

Naast de rapportcijfers die het Alfa-college van zijn deelnemers heeft gekregen, hebben onze deelnemers op clusters van vragen hun mening kunnen geven op een 5-puntsschaal. In tabel 2 worden de resultaten op locatieniveau weergegeven.

De resultaten op de diverse clusters in 2020 zijn lager dan in voorgaande onderzoeken. Waar vragen rondom onderwijs, begeleiding en informatie in vorige onderzoeken meestal een 3,5 of hoger scoorden, constateren we nu dat deze clusters slechter scoren. Ook het cluster met vragen rondom lesmateriaal scoort lager dan vorige jaren. Het cluster met vragen rondom de stage is in dit onderzoek in twee onderdelen gesplitst: een deel met vragen die de waardering rondom schoolactiviteiten betreft en een deel dat de begeleiding vanuit het stagebedrijf betreft. De vragen die zich rondom de school afspelen (begeleiding, voorbereiding etc.) zijn niet positief. In vorige onderzoeken kon dit nog niet naar voren komen.

Visie op Passend Onderwijs
Binnen het Alfa-college is de visie t.a.v. Passend Onderwijs dat alle studenten het onderwijs kunnen volgen dat bij hen past. Dit betekent dat het Alfa-college hen onderwijs aanbiedt dat van goede kwaliteit is en dat er een passend ondersteuningsaanbod is voor de studenten die dat nodig hebben. Dit ondersteuningsaanbod heeft tot doel dat alle studenten van het Alfa-college een succesvolle leerloopbaan hebben en diplomaperspectief hebben en houden. De waarden van het Alfa-college zijn vertrouwen, verbinden en ondernemen. Vanuit deze waarden geven we vorm aan begeleiding.

In het schooljaar 2020-2021 wordt er gewerkt aan een nieuwe visie op begeleiden en coachen. Ook de visie op Passend Onderwijs wordt dan vernieuwd.

Vertrouwen
We willen duidelijk zijn en gestructureerd onderwijs en gestructureerde ondersteuning aanbieden. We gaan in gesprek met de ander om de ander te begrijpen en passend te begeleiden. De student mag leren van zijn fouten en mag rekenen op een goede ondersteuning en begeleiding.

Verbinden
We begeleiden zo dicht mogelijk in het onderwijsproces en bij de student. De coach (mentor) gaat voor een duurzame relatie via persoonlijke aandacht en een vriendelijke benadering. De coach is de spil in de begeleiding. In de groepsbegeleiding staan beroep, loopbaan en burgerschap centraal. De student groeit als vakman en als persoon. Waar nodig zullen we samen met externen een gezamenlijke aanpak van ondersteuning bespreken.

Ondernemen
De onderwijsteams van de locaties zijn medeverantwoordelijk voor de inrichting van de ondersteuning. Het aanbieden van begeleiding is ingericht naar vraag en behoefte, weergegeven in een ondersteuningsprofiel per locatie. We coachen op mogelijkheden en kansen. We begeleiden de student in het ontwikkelen van zelfreflectie. De begeleiding richt zich op toenemende zelfredzaamheid en toenemend probleemoplossend vermogen. We zetten in op de professionaliteit van het onderwijsteam. Interne experts ondersteunen en ontwikkelen de coaches in handelingsbekwaamheid op het vakgebied van het mentoraat.

Organisatie en inrichting van Passend Onderwijs
Het Alfa-college vindt dat alle studenten evenveel recht hebben op ondersteuning. Alle studenten met een ondersteuningsbehoefte, dus niet alleen in geval van beperking of chronische ziekte, kunnen passende ondersteuning ontvangen. Dit betekent dat we bijvoorbeeld ook ondersteuning in verband met een complexe of problematische thuissituatie tot Passend Onderwijs rekenen. Veel van de begeleiding vindt plaats dicht bij de student in het onderwijs en door medewerkers van het loopbaancentrum.

De begeleidingsstructuur wordt uiteengezet in de fasen instroom, doorstroom en uitstroom. Van reguliere begeleiding naar ondersteunende en intensieve begeleiding en maatwerk. Zo heeft elke locatie een ondersteuningsprofiel opgebouwd dat de begeleiding omschrijft die op de locatie aangeboden wordt. We onderscheiden zes typen ondersteuning. Ondersteuning op gebied van: oriëntatie, studievaardigheden, sociaal-emotioneel en psychisch, verzuim, cognitieve grenzen en multi-problematiek.

Documenten Passend Onderwijs
Rond begeleiding kent het Alfa-college een aantal documenten die de organisatie van Passend Onderwijs beschrijven. Het beleidsdocument ‘Begeleiden op het Alfa-college’ is een document over begeleiden en coachen en is bestemd voor bestuurders, managers, teams en ondersteunende stafdiensten. Het document beschrijft de visie, de kaders en de landelijke wet- en regelgeving hierin. Dit beleidsdocument wordt in schooljaar 2020-2021 vernieuwd en herschreven. Het huidige beleidsdocument is te vinden op de interne site en op de externe website van het Alfa-college. De dienst Onderwijs en Kwaliteitszorg zorgt voor de borging van de documenten.

De mogelijkheden tot begeleiding zijn in het ‘Ondersteuningsprofiel passend onderwijs Alfa-college’ beschreven. Ook zijn de mogelijkheden voor ondersteuning omschreven op de website van het Alfa-college. Aspirant-studenten en hun ouders kunnen via de website een idee krijgen van de mogelijkheden voor begeleiding op het Alfa-college. De ondersteuningsprofielen worden ook dit jaar herijkt en geactualiseerd. 

Het interne ondersteuningsprofiel is belangrijk voor de interne afstemming rondom begeleiding en is een samenvatting van de ondersteuningsprofielen van de diverse locaties van het Alfa-college. Het ondersteuningsprofiel op locatie is een document (in verslagvorm en schema) waarin elke locatie per intensiviteitsniveau de basisondersteuning en de intensieve extra ondersteuning met de diverse arrangementen beschrijft. 

Het Alfa-college heeft bij het aanvragen van faciliteiten bij toetsen of examens voor studenten een vaste procedure ingevoerd waarbij het studentvolgsysteem in de aanvraag voor een aangepast examen ondersteunt. De orthopedagogen leggen de deskundigheidsverklaring voor een aangepast examen voor goedkeuring voor aan de sub-examencommissie. Deze commissie beslist over de toekenning van gevraagde faciliteiten.

Samenwerken in de regio
De acht mbo-instellingen vanuit de provincies Groningen, Friesland en Drenthe hebben de traditie, waar dit mogelijk en gewenst is, te streven naar gezamenlijkheid. We nemen deel aan het Noordelijk Overleg Passend Onderwijs waar regionale afstemming plaatsvindt en waar afgestemd wordt over werkwijzen en procedures.

Per regio zijn er verschillende samenwerkingspartners waarmee het Alfa-college afspraken maakt. Het Alfa-college vindt het erg belangrijk te anticiperen in diverse trajecten gericht op het verminderen van het voortijdig schoolverlaten in samenwerking met andere mbo-instellingen, de gemeenten en de zorgpartners in de regio. Samen met de gemeentes (Leerplicht/RMC/ SoZaWe/ jeugdzorg/WMO) gaan we in het mbo voor de 'integrale aanpak'. Op elke locatie van het Alfa-college in Groningen zijn medewerkers van het WIJ-team werkzaam in het kader van het programma ‘School als wijk’. Er is sprake van een intensieve samenwerking tussen de coaches, medewerkers van het loopbaancentrum en medewerkers van ‘School als wijk’, zodat onze studenten vroegtijdig de juiste ondersteuning krijgen. Ook is er door deze samenwerking een snelle doorverwijzing naar verdere hulpverlening in de stad of provincie mogelijk. Ook met de preventiemedewerkers van het RMC, die wekelijkse spreekuren op onze locaties hebben, is nauw overleg over de studenten met een ondersteuningsbehoefte.

Voorheen werd in het jaarverslag vooral gerefereerd aan het instellingsbrede aanbod en de keuzedelenmonitor van het SBB. In dit jaardocument gaan we terug naar de bedoeling als het gaat om keuzedelen op het Alfa-college. We hebben activiteiten ondernomen om op basis van visie tot een ruimer en flexibeler aanbod van keuzedelen te komen, waarbij studenten ook mogelijkheden krijgen om een verdiepend of verbredend keuzedeel te volgen dat niet gekoppeld is aan de eigen opleiding. Vanuit onze beleidsuitgangspunten implementeren we een werkwijze die aansluit bij onze visie. Hiermee sorteren we ook voor op de ontwikkelingen rondom leven lang ontwikkelen.

Vanuit een vastgestelde visie en vastgestelde beleidsregels vindt implementatie plaats om tot een goed werkend systeem te komen van aanbod tot het afronden van keuzedelen op het Alfa-college. De volgende zaken zijn opgeleverd vanuit de projectgroep die zich met keuzedelen bezighoudt.

Elke hoofdlocatie heeft een regionaal aanbod aan keuzedelen op basis van de behoeften van studenten, arbeidsmarkt en regionale partners. Elke locatie heeft nu een keuzedelengids met daarin het aanbod per locatie. Onze studenten kunnen zelf hun set van keuzedelen samenstellen en worden actief begeleid in het maken van gemotiveerde keuzes.

Een voorwaarde voor een succesvolle implementatie van ons beleid is de inrichting van een systeem met daarbij behorende procedures en processen. Hierin trekken onderwijs en bedrijfsvoering in een multidisciplinaire setting met elkaar op. Er is een systeem ontwikkeld waarbij studenten aan keuzedelen worden gekoppeld, waar ons studentvolgsysteem Eduarte zodanig is ingericht dat de keuzedelengids daarin een plaats heeft maar ook dat de examinering van de keuzedelen vanuit Eduarte werkzaam is.

Binnen het Alfa-college is een procedure voor het starten en stoppen van opleidingen. Inhoudelijk is deze procedure gebaseerd op de kaders die zijn vastgesteld voor ons opleidingenaanbod. 

Per 1 augustus 2020 zijn de volgende opleidingen gestart:

• Op onze locatie aan de Admiraal de Ruyterlaan in Groningen is de BOL-opleiding Commercieel Technicus Engineering (crebo 25296 niveau 4) gestart. De opleiding is modulair opgebouwd en is in nauwe samenwerking met bedrijfsleven en SBB vormgegeven. Inhoudelijk is de opleiding gefocust op de energietransitie en sluit daarmee goed aan op de behoefte in de regionale arbeidsmarkt.
• Op onze locatie in Hardenberg zijn we gestart met de opleiding Dienstverlening niveau 2, profiel Medewerker sport en recreatie. De opleiding wordt aangeboden als tweede opleiding (dubbelkwalificering) en versterkt het aanbod, het arbeidsmarktperspectief en de doorstroommogelijkheden voor studenten. Kwalificatiedossier 23189 (crebo profiel 25500)
• Op onze locatie in Hoogeveen zijn we gestart met twee opleidingen. De BBL-opleiding werkvoorbereider gespecialiseerde aannemerij (crebo 25123 niveau 4) en de opleiding Technicus elektrotechnische installaties woning en utiliteit (crebo 25263 niveau 4). Vanuit de branche is er vraag naar deze opleidingen. Beide opleidingen bieden bedrijven de mogelijkheid hun personeel op een hoger niveau op te leiden en geven studenten de mogelijkheid door te stromen naar het HBO.

Per 1 augustus 2020 zijn de volgende opleidingen gestopt:

• De opleidingen Kok (niveau 2 en 3) en Gastheer/Gastvrouw, die op de Kluiverboom werden aangeboden, zijn per 1 augustus 2020 overgedragen aan Noorderpoort. Deze opleidingen worden nog wel aangeboden op onze locaties in Hoogeveen en Hardenberg. Reden voor het stoppen van deze opleidingen op de locatie Kluiverboom waren de lage studentenaantallen van de afgelopen jaren, waardoor de continuïteit van de opleidingen onder druk kwam te staan. Noorderpoort kon deze continuïteit wel bieden. Aangezien wij het erg belangrijk vinden dat er in de regio Groningen een sterke horecavakopleiding blijft, hebben wij daarom besloten deze opleidingen aan Noorderpoort over te dragen. De overstap van de betrokken studenten naar het Noorderpoort is zorgvuldig vormgegeven. Ze zijn persoonlijk begeleid bij de overstap. Van de betrokken medewerkers is één docent overgegaan naar Noorderpoort. Voor de andere docenten hebben we, in samenspraak, een passende oplossing gevonden binnen de organisatie.  

Studenten in de BOL dienen gemiddeld minimaal per studiejaar 1.000 klokuren te krijgen (bestaande uit begeleide onderwijstijd, beroepspraktijkvorming en vrij in te vullen uren) en studenten in de BBL minimaal 850 klokuren. De wetgever biedt de mogelijkheid van deze urennorm af te wijken.

Daarvoor moet worden voldaan aan een aantal wettelijke eisen:

• het kwalificatiedossier is de basis voor de onderwijsprogrammering
• de onderwijsactiviteiten zijn vastgelegd voor de gehele opleiding
• de onderwijsprogrammering is vastgelegd in de OER
• de onderwijstijd is uitsluitend gevuld met begeleide onderwijstijd en beroepspraktijkvorming
• in de OER is de wijze van examinering beschreven

Het Alfa-college heeft daaraan nog een eis toegevoegd: de resultaten (op de JOB- en BPV-monitor en het diploma- en jaarresultaat) moeten positief én stabiel zijn over de afgelopen twee jaar.

Een directeur van een opleiding die van mening is dat een opleiding in minder uren gegeven kan worden, dient een aanvraag daartoe in bij het College van Bestuur. Het college toetst of die opleiding voldoet aan de bovengenoemde eisen en stelt – bij een positief oordeel – de afwijking van de onderwijstijd voor de desbetreffende opleiding vast als voorgenomen besluit dat ter instemming wordt voorgelegd aan de Studentenraad. Na instemming van de Studentenraad kan in de desbetreffende opleiding worden afgeweken van de onderwijstijd.

De Studentenraad heeft in 2020 ingestemd met afwijkingen van de onderwijstijden voor de volgende  opleidingen:

1. Coördinator sportinstructie training en coaching (crebocode 25414), Johan Cruijff College, locatie Kardinge in Groningen. Deze opleiding wijkt sinds 2014/2015 af van de wettelijke onderwijstijd.

2. Logistiek medewerker (crebo 25371) en logistiek teamleider (crebo 25372) in Hardenberg. Deze opleidingen wijken sinds 2017/2018 af van de wettelijke onderwijstijd.

3. MBO-Verpleegkundige (crebo 25480), locatie Kluiverboom in Groningen. Deze opleiding wijkt sinds 2018/2019 af van de wettelijke onderwijstijd.

Regio Groningen

Het jaar 2020 stond in het teken van 75 jaar vrijheid. In Groningen stonden vele activiteiten op stapel. Zo zou de vrijheid-express (rijdend evenementenplatform) langs de locaties gaan, studenten op tour door de stad met Battlefield Tours, gesprekken met medewerkers van de Anne Frank Stichting etc. Helaas kon dit alles niet doorgaan. Wat wel doorging was het ‘Het nationale gesprek’. In samenwerking met de Balie en het Groninger Forum is het ons gelukt om André Kuipers naar Groningen te halen. Op 4 oktober ging hij in gesprek met studenten over het thema ‘Vrijheid’. Een ontmoeting met impact voor alle aanwezigen. Voor een indruk, klik hier.

In september en november zijn ruim 1.000 studenten van de vier locaties in Groningen in het Groninger Forum geweest voor een rondleiding en een bezoek aan Storyworld. Deze duurzame samenwerking geeft nieuwe burgerschapsmogelijkheden voor de toekomst.

​​Anne Kuik (CDA)  heeft een dertigtal mbo-scholen geïnterviewd over hoe er vorm en inhoud wordt gegeven aan het burgerschapsonderwijs. Begin mei heeft ze met ons gesproken. In het filmpje hieronder zie je een stukje van het debat in de Tweede Kamer waarin Anne Kuik een motie met betrekking tot  burgerschap indient. Zij noemt in het begin twee good practices waaronder onze burgerschapscarrousel.

Toen we te maken kregen met het coronavirus bleek de kracht van duurzaam samenwerken. Wij hebben ons netwerk bereid gevonden om mee te denken in krachtige alternatieven. Bij het aanbieden van digitale workshops lag de uitdaging er in te zorgen dat studenten actief deel zouden nemen. Zo maken wij nu b.v. gebruik van Nearpod, Webinar Geek en hybride onderzoeksopdrachten.

De betrokkenheid en zorgen vanuit  de teams over het behoud van een zinvolle inhoud van het burgerschapsonderwijs in coronatijd was groot. Op de Admiraal de Ruyterlaan werken teams mee aan het bedenken van burgerschapsactiviteiten naast de carrouseldagen.

De ontwikkeling van de applicatie www.inschrijvenburgerschap.nl gaat verder. Er is in mei 2020 een flexibele mogelijkheid ingebouwd om workshops coronaproof in kleine groepen aan te bieden. De procedure rond de examinering is geautomatiseerd. In samenwerking met het EDC is een manier ontwikkeld om de aftekenkaarten van studenten volledig automatisch in te lezen in het examendossier.

Dit jaar hebben we de verbinding gemaakt met de aanjagers rondom ‘Global Goals’. In 2020 heeft dit thema een plek gekregen in ons burgerschapsaanbod. Dit onderwerp sluit aan bij de koersuitspraak m.b.t. een betere wereld. In 2019-2020 hadden wij innovatie als speerpunt. Dit heeft geresulteerd in nieuwe plannen waarin meer ruimte is voor de inbreng van de individuele  student, de opleiding en partners in de regio. Wij verheugen ons op de verbinding en de gesprekken die we komend jaar gaan voeren.

Regio Hoogeveen

Sinds het voorjaar van 2019 werken de docenten burgerschap in Hoogeveen met de lesmethode ‘De maatschappij dat ben jij’ van Codename Future. De docenten kijken terug op een goede keuze en zijn tevreden over de methode. Naast het werkboek waaruit gewerkt wordt, krijgt de lesgevende docent ook toegang tot de TeachersTool, dit is de digitale leeromgeving van Codename Future. Hieruit zijn zowel PowerPoints, debatlessen, eindopdrachten en actualiteitslessen te downloaden. Naast het gebruik van de lesmethode sluiten de docenten burgerschap steeds meer aan bij de opleidingen, waarbij de docent zich ook richt op burger zijn in het beroep.

Kijkend naar de actualiteit, dan kan er ongetwijfeld geconcludeerd worden dat er aan input voor lessen qua actualiteit geen gebrek was. Het jaar begon met boerenprotesten, waarna de maximale snelheid op de snelwegen werd teruggedraaid naar 100 km per uur. Op 16 maart 2020 ging ons land voor het eerst in een Intelligente lockdown, dit vanwege het coronavirus. Van de een op de andere dag zat iedereen thuis en werd het onderwijs digitaal gegeven en gevolgd, via Microsoft Teams. In die maanden daarna werd er geleefd van persconferentie naar persconferentie, om te weten welke maatregelen en/of versoepelingen er zouden komen. Maar naast de coronapandemie was er meer: in de zomer van 2020 was de beweging rondom ‘Black Lives Matter’ (BLM) volop in onze aandacht. Of de protesten nou gericht waren op het coronavirus, op BLM, het klimaat, het onderwijs of een ander actueel thema, inwoners lieten massaal van zich horen. Er is veel aandacht besteed aan duurzaamheid en de vraag ‘hoe ben je een kritische consument?’ Ook werd in 2020 in veel grote steden de knoop doorgehakt: bij de intocht van Sinterklaas lopen er geen zwarte Pieten meer mee. En als klap op de vuurpijl werd eind 2020 het vuurwerkverbod ingelast. Het jaar 2020 zat vol met nieuwe maatregelen, ontwikkelingen en misschien wel gewoonten. Kortom: ook zonder lesmethode waren de uren burgerschap goed gevuld. Door alle ontwikkelingen van het afgelopen jaar lijkt interesse in het volgen van het nieuws meer dan ooit vanuit de student zelf te komen. De student ervaart in het lesuur burgerschap ruimte en tijd om zijn mening te geven en met anderen het gesprek aan te gaan. Een trend die wij alleen maar kunnen toejuichen.

In het voorjaar van 2020 deed het Alfa-college in Hoogeveen voor het eerst mee aan de Drentse voorronde van de debatwedstrijd ‘Op weg naar het Lagerhuis’. Elk jaar strijden zo'n tweehonderd teams om de titel van beste debatschool van Nederland en wordt uit zo'n tweeduizend leerlingen de beste redenaar van Nederland gekozen. In Drenthe vonden op vrijdag 28 februari de voorrondes plaats. Tien enthousiaste eerste- en tweedejaarsstudenten van de Business School hebben zich voor dit programma aangemeld. De jonge debaters hebben zich vol overgave gebogen over prikkelende stellingen. Onderwerpen die in iedere provincie aan de orde kwamen waren bijvoorbeeld het drugsgebruik onder jongeren, de rol van ouders bij seksuele voorlichting en de Europese 'Green deal'. In Drenthe specifiek is er gediscussieerd over de volgende stellingen ‘de provincie moet inzetten op sluiting van Groningen Airport Eelde’ en ‘de provincie Drenthe moet alles op alles zetten voor een Drentse ijsbaan’. Na een aantal spannende debatrondes ging ons team er met de winst vandoor! De achtste finale in Lelystad lag in het verschiet, maar helaas kon dit niet doorgaan. Door het coronavirus kwam er een streep door alle verdere voorrondes. Ondanks de teleurstelling pakt niemand ons deze te gekke en leerzame periode meer af! Op naar de voorronde van volgend jaar!

In december 2020 stonden de themadagen van Burgerschap weer op de planning, uiteraard dit jaar geheel coronaproof. Voor leerjaar 1 en leerjaar 2 heeft de vakgroep twee verschillende programma’s ontwikkeld, aangezien leerjaar 1 gekoppeld was aan de sociaal-maatschappelijke dimensie en leerjaar 2 aan de politiek-juridische dimensie. Alle klassen van leerjaar 1 hebben online deelgenomen aan een workshop, in samenwerking met de Bibliotheek van Hoogeveen. Studenten namen onder andere deel aan workshops als Black-out Poetry, Fotografie en Stop-motion. Studenten werden uitgedaagd om creativiteit te koppelen aan hun beroepsopleiding, wat zich uitte in bijvoorbeeld een getekende menukaart van studenten van de horeca-opleiding. Tweedejaars studenten kregen uren op het rooster om individueel aan de slag te gaan met een keuze-opdracht, gericht op politieke standpunten.

Regio Hardenberg

Economische dimensie
De economische dimensie stond in het teken van alles wat te maken heeft met omgaan met geld en bestond uit een gezamenlijk en een individueel gedeelte. Het gezamenlijke gedeelte bestond uit het maken van een geldtypetest en het bespreken van de uitslag en het kijken naar hoe verschillende mensen verschillend met hun geld omgaan. Voor het individuele gedeelte zijn er ongeveer twintig opdrachten ontwikkeld voor de student. Onderwerpen waren onder andere geldezels, huren of kopen, schulden, vaste lasten en verzekeringen. De student mocht zelf kiezen welke opdrachten hij wilde maken.

Politieke dimensie
Zo'n zeshonderd studenten van het Alfa-college bezochten in maart het gemeentehuis in Hardenberg. In de raadzaal gingen ze met elkaar in debat. Er werd stevig gedebatteerd over door henzelf bedachte voorstellen. De aanwezige raadsleden hielpen de studenten waar nodig en stelden kritische vragen.
Door middel van deze jaarlijks terugkerende politieke week probeert het Alfa-college samen met de raad de studenten te laten zien dat politiek niet iets hoeft te zijn dat ver van ze af staat, dat het niet alleen iets is voor 'nerds' en 'grijze muizen', maar dat politiek bedrijven best heel leuk en leerzaam kan zijn. Aan dit jaarlijks terugkerende project nemen alle eerstejaars klassen van het Alfa-college deel. Per dag komen er gemiddeld acht groepen verdeeld over twee sessies. Dit betekent dat er ook per dag acht voorstellen worden behandeld. Uit deze voorstellen kiezen de studenten elke dag twee winnaars. In totaal blijven zes voorstellen over. De griffie en de aanwezige raadsleden bepalen uiteindelijk welk voorstel het beste is en of dit voorstel ook daadwerkelijk kan worden uitgevoerd.

Sociaal-maatschappelijke dimensie
In november vond de eerste burgerschapsweek van het schooljaar 2020-2021 plaats, deze stond in het teken van koersuitspraak 3: samen creëren wij meer waarde voor een betere wereld.

In plaats van een burgerschapsdag die van begin tot eind vaststond qua opdrachten en tijdsplanning, had de coach de keuze wanneer hij de verschillende onderdelen aan bod liet komen; in 1 dag of op verschillende momenten, online of fysiek. Er was een leidraad voor een klassengesprek over de Sustainable Development Goals (SDG’s), er kon gekozen worden uit verschillende films en de studenten werden uitgedaagd om een challenge aan te gaan op het gebied van duurzaamheid. Ze hadden hierbij keuze uit verschillende challenges. Om meer focus aan te brengen hebben we uit de 17 SDG’s een aantal doelen gekozen en deze gegroepeerd in drie thema’s: klimaat, productie/consumptie en gelijkheid. We hebben tijdens deze burgerschapsweek een grote wereldbol van papier-maché geknutseld op een goed zichtbare plek. Zo werden de studenten de hele week ‘geconfronteerd’ met het onderwerp. Daarnaast is er speciaal voor deze week een nummer opgenomen met een aantal studenten en docenten. De tekst van het nummer ‘iedereen is van de wereld’ is hiervoor aangepast.

Herijking visie Burgerschap op het Alfa-college 2020-2021

Na aanleiding van de rapportage ‘Stand van zaken Burgerschap’ en in relatie tot de visie rondom leren en waarderen is de volgende vervolgopdracht geformuleerd:

1. In het Alfa-college wordt de visie op Burgerschap en de daarbij horende vier dimensies aangescherpt, al dan niet in verbinding met loopbaanactiviteiten en Fit for Life.
2. Onderwijsteams kunnen aangeven hoe ze vorm en inhoud geven aan burgerschapsontwikkeling en integreren dit als team in de onderwijsvisie en in interne en externe onderwijsactiviteiten.
3. Competentieontwikkeling van docenten versterken op pedagogisch vlak zodat zij nog beter toegerust zijn om invulling te geven aan de burgerschapsopdracht.

Er is een proces gestart waarin we de visie op Burgerschap in gezamenlijkheid, met een afvaardiging van iedere regio, herijken. Het werken met de burgerschapscarrousel, themadagen en themaweken willen we behouden. Daarbij ontwikkelen we ons in de wijze waarop we vorm geven aan themadagen en themaweken. Deze zullen we dan ook behouden terwijl we ons blijven ontwikkelen wat betreft het inspelen op actualiteiten en persoonsvorming. Het voornemen is om dit te gaan doen vanuit en in samenhang met de volgende bewegingen: Burgerschap veel meer integreren met het beroepsgerichte opleidingstraject en juist ook ‘over’ specifieke ‘beroeps’vorming’ heen. Beroepen veranderen en persoonlijke ontwikkeling is van groot belang. Burgerschap moet voortdurend bijdragen aan het gedachtegoed om maatschappelijk succesvol te worden en te blijven.

Er liggen combinatiemogelijkheden met de doorontwikkeling van begeleiden en coachen in relatie tot loopbaan, flexibiliseren en Leven Lang Ontwikkelen en vitaliteit als rode draad in leven en leren.

Op deze wijze kan burgerschap een duidelijk te herleiden plek krijgen in het opleidingsprogramma van een beroepsopleiding. De verwachting is dat de visie op Burgerschap in april 2021 vastgesteld kan worden in combinatie met een implementatieplan.

Vanwege het coronavirus is het jaar 2020 ook voor de Veilige School op het Alfa-college een bijzonder jaar geweest. De zorg voor medewerkers en studenten heeft centraal gestaan, zowel wat betreft het facilitaire aspect van inrichting en gezondheid als de sociaal-emotionele kant.

Het aantal incidentmeldingen in het schooljaar 2019-2020 bleek met ongeveer 15-20% te zijn gedaald omdat er weinig studenten op school aanwezig waren. In het begin was het wenselijk om extra aandacht te besteden aan het digitale gedrag van de studenten. Inmiddels zijn er nu brede gedragsregels voor het volgen van de online lessen. Dit is in overleg met de Studentenraad georganiseerd.

De adviseur Veilige School heeft vanaf de eerste lockdown in contact gestaan met de organisatie Veilig Thuis van de provincies Groningen, Drenthe en Overijssel. Dit om zicht te houden op de veiligheid achter de ‘voordeur van de studenten’. Wij hebben Veilig Thuis geïnformeerd over het bestaan van de noodopvang voor kwetsbare studenten op het Alfa-college. In juni bleek dat de verwachte toename van de meldingen bij Veilig Thuis uit waren gebleven, aldus het onderzoek van het Verwey-Jonker instituut.

Er is een nieuwe categorie aan het bestaande meldingsformulier toegevoegd: incidenten rondom het gebruik van mondkapjes. Na een aanvankelijke lichte weerstand lijkt het gebruik van mondkapjes inmiddels een goede gewoonte te zijn geworden op het Alfa-college.

Vanuit het Geïntegreerde jaardocument van 2019 en het verslag van de gemelde incidenten in het schooljaar 2019-2020 zijn de volgende vier aandachtspunten naar voren gekomen:

Middelengebruik, ondermijning en messengebruik als wapen
Daarbij ook extra aandacht voor eigen wijze van handhaving en gespreksvoering in het kader van middelengebruik en de samenwerking met de politie. Er is een notitie over regelgeving en handhaving rondom middelengebruik  besproken en goedgekeurd door de brede regiegroep van de Veilige School. Deze notitie is tot stand gekomen door een goede samenwerking tussen de locatie Kardinge en Verslavingszorg Noord-Nederland. Onze insteek is een vriendelijke wijze van handhaving, waarbij we hopen dat de student zijn/haar naam wil noemen. Hierdoor vermijden we anonieme meldingen en kunnen we makkelijker een gesprek aangaan. Daarnaast is er ook samengewerkt met de wijkagenten van de diverse locaties als het een vermoeden betrof van het gebruik van een mes als dreigingsinstrument. De politie heeft ons laten weten graag z.s.m. geïnformeerd te willen worden over dit wapenbezit. Door een goed contact met de politie creëerden we een win-win situatie op de beide besproken gebieden. Gelukkig hebben we dit jaar maar één geval van dreiging met een mes gehad. Andere vermoedens bleken na onderzoek door de coördinatoren Veilige School (CVS) loos alarm. Ook zijn er geen situaties van ondermijning gesignaleerd. Dat wil zeggen dat de onderwereld onze schoolse bovenwereld misbruikt om zaken gedaan te krijgen.

Aantal meldingen van medewerkers bij de coördinatoren van de Veilige School (CVS)
Voorheen kwamen er amper meldingen op het gebied van arbeidsverhoudingen binnen bij de coördinatoren. Echter sinds het schooljaar 2018-2019 en ook nu in het schooljaar 2019-2020 zijn er meer meldingen binnen gekomen die gerelateerd zijn aan negatieve stress veroorzaakt door arbeidsrelaties tussen medewerkers onderling of tussen medewerker en leidinggevende.

Of deze drempel om te melden voor de medewerkers lager geworden is of dat er meer nood is, is nog onduidelijk. De coördinatoren signaleerden dat er ten tijde van een melding al vaak sprake is van een situatie die door de medewerker als onveilig wordt ervaren en die mogelijk in een eerder stadium opgelost had kunnen worden. Nog steeds is het zo dat medewerkers veel stress ervaren als er een officiële procedure wordt gehanteerd waarbij te weinig aandacht is voor mogelijke escalatie. De oorsprong en aard van een conflict is vaak oplosbaar, maar de wijze waarop de procedure wordt uitgevoerd creëert soms extra problemen. Op dat vlak was verbetering mogelijk. Daarom is er een overwegingskader gemaakt met daarbij aandacht voor alle beslispunten in een dergelijke procedure. Rondom dit overwegingskader zijn gesprekken gestart met de afdeling HRM. Dit overleg wordt vervolgd en dit punt zal onze aandacht blijven vragen in 2021 zodat onnodige escalatie niet leidt tot onveiligheid bij medewerkers.

Integrale gedragscode voor medewerkers
De diverse codes voor medewerkers waren moeilijk te vinden door de onlogische verspreiding over AlfaConnect. Alle codes zijn in 2020 vernieuwd en er is één geheel van gemaakt. In de hiërarchische lijn en de brede regiegroep is de integrale gedragscode goedgekeurd door alle geledingen. In 2021 buigt de Ondernemingsraad zich over deze code en wordt de Studentenraad geïnformeerd. Als het gaat om de code ‘grensoverschrijdend gedrag van medewerkers’ dan hebben intern de coördinatoren daar mee te maken als zij een melding krijgen van een student die zich door mogelijk grensoverschrijdend gedrag van een medewerker onveilig voelt. Mocht er zich iets dergelijks voordoen dan zal de casuïstiek goed moeten worden geëvalueerd en de successen worden geborgd, zo luidde de opdracht van de brede regiegroep Veilige School.

Digital awareness creëren bij de eerstejaars studenten op de Boumaboulevard
In het schooljaar 2019-2020 is dit cybersecurityproject van start gegaan op de Boumaboulevard. Het beoogde doel was dat dertien mentoren, van elke opleiding één mentor, zouden meewerken via het uitproberen van  lessen op het gebied van digital awareness. Dit doel is niet gehaald: uiteindelijk werkten er acht enthousiaste mentoren o.l.v. de projectleider mee aan het project. Toen we zouden starten met de lessen was het inmiddels midden maart. Kortom, de start van de lessen viel samen met de eerste lockdown. We durfden het niet aan om deze lessen digitaal te geven i.v.m. de gevoeligheid van het onderwerp. Op grond van onze evaluatie van het project zijn de faciliteiten van de projectleider verlengd tot 2021. Inmiddels is er vanuit de coördinatoren en de adviseur Veilige School voor elke locatie een nieuw project aangevraagd en goedgekeurd. We weten nu dat we direct moeten starten met de gemotiveerde mentoren en dat er een groot verschil is tussen het bewustzijn en de kennis op het gebied van social media van mbo-studenten van niveau één en twee en studenten van niveau drie en vier. We gaan in 2021 werken volgens een strak tijdschema en zowel de politie als de gemeente zijn erg blij met ons initiatief op dit gebied en zij volgen en steunen ons.

Andere onderwerpen die dit jaar onze aandacht kregen:

• Het protocol 'Fysiek ingrijpen door medewerkers' is goedgekeurd. De scholing en implementatie is even on hold gezet i.v.m. het coronavirus.
• De in 2019 beloofde communicatietips voor het aanmeldingsproces in het kader van de wet gezichtsbedekkende kleding zijn gereed en goedgekeurd door de brede regiegroep. Al met al was dat een beetje zonderling in een tijd waarin we allemaal ons gezicht bedekken…
• Het was lastig om de Veilige School op de radar te houden bij onze studenten in deze online tijd. Filmpjes waren er te over maar wij waren niet de enigen binnen het Alfa-college die daarmee aandacht vroegen.
• In oktober is er weer aandacht besteed aan de positieve kanten van de diversiteit binnen onze schoolbevolking. Ditmaal natuurlijk online via de zogenaamde ‘Driedaagse Digitale Diversiteit’.
• De pas opgerichte commissie ‘Evaluatie crisismanagement’ is dit jaar amper bijeen geweest in verband met de coronacrisis. Genoeg om te evalueren op dit gebied in de komende tijd.
• Er is  in het schooljaar 2020-2021 geen monitor Sociale Veiligheid afgenomen omdat het ministerie  in overleg met de MBO-raad werkt aan een nieuwe opzet van de monitor. Het is onduidelijk of de afname zal lukken in het schooljaar 2021-2022.
• Er is één keer telefonisch advies gevraagd aan de landelijke vertrouwensinspecteur.

Er is veel aandacht besteed aan de inhoudelijke uitwerking van de vier bovengenoemde aandachtspunten. Wij zijn zeer tevreden over deze resultaten. Ook zijn we blij met de betrokkenheid van eenieder die zich in coronatijd heeft ingespannen voor een veilige school in 2020. Er is veel gerealiseerd door een goede samenwerking, zowel intern als met de genoemde externe partijen.

Het protocol over ‘Fysiek ingrijpen door medewerkers’ en de notitie over middelengebruik zijn nog niet geïmplementeerd. De oorzaak laat zich raden. Voor 2021 kiezen we er daarom voor om speciale aandacht te besteden aan de implementatie van de uitgewerkte plannen. Een voorwaarde voor succesvolle implementaties is een goede communicatie tussen de organisatie van de Veilige School en de leidinggevenden in ons Alfa-college.

Het jaar 2020 liet wel heel duidelijk zien wat we bij Internationalisering vaak zeggen ‘It is a small world’. Wie had kunnen vermoeden dat een virus zich zo internationaal verspreidde en dat de hele wereld er mee te maken kreeg?

De eerste 2 maanden van 2020 verliepen zoals het altijd ging. Studenten waren of gingen op stage, medewerkers bezochten andere scholen of congressen in het kader van professionalisering en internationalisering. Vanaf 16 maart 2020 veranderde de situatie compleet door de confrontatie met het coronavirus in Nederland en de consequenties daarvan voor ons (werk)leven. Als afdeling Internationalisering hebben we ons tot de zomervakantie voornamelijk bezig gehouden met studenten die in het buitenland zaten. Moesten ze terug, konden ze blijven? En als ze bleven, hoe konden ze goed en veilig daar blijven en hoe kwamen ze dan uiteindelijk terug? Hoe konden we annuleren? Hoe ging het met vouchers? Hoe moesten we alles registreren en verantwoorden in het Europese Erasmus-systeem? Hoe konden we de studenten tegemoet komen in hun extra gemaakte kosten? Hoe konden we Internationalisering als instrument actief houden?

Na de zomervakantie hebben we de balans opgemaakt en kwamen we tot de conclusie dat de studenten tevreden waren over onze ondersteuning op mentaal en financieel vlak.

Mobiliteit
In 2020 is een aantal studenten en medewerkers naar het buitenland gegaan. Echter door het coronavirus zijn de meeste studenten die in het buitenland waren, eerder teruggekeerd. Tevens waren er verschillende stages en groepsreizen naar Baskenland, Malta en Ierland gepland, maar uiteindelijk zijn die geannuleerd. In dit verslag dus dit jaar geen overzicht van studenten en medewerkers die met een Erasmus-subsidie of via een subsidie van het Alfa-college naar het buitenland zijn gegaan. Het zou een vertekend beeld geven.

Strategisch en Operationeel platform Internationalisering
De leden van het Strategisch en Operationeel platform Internationalisering hebben zich uiteraard bezig gehouden met de coronasituatie in relatie tot internationalisering. De leden van het operationeel platform hebben een enorme inzet geleverd voor het begeleiden van studenten die bij de start van het coronavirus in het buitenland vertoefden. Ze hebben geadviseerd in de wijze van terugkomen en geadviseerd bij de onkostenvergoeding voor studenten en de extra gemaakte kosten. Tevens hebben de operationele leden samen met de leden van het Strategisch platform input geleverd voor ‘het protocol en de checklist internationale reizen’ omdat er toch tijdens de coronaperiode studenten waren die graag stage wilden lopen in het buitenland.

Activiteiten
Ondanks het coronavirus zijn we als afdeling niet stil blijven zitten. Projecten zijn gestart of online doorgegaan, nieuwe online activiteiten zijn ontwikkeld en/of doorontwikkeld, bijeenkomsten online bezocht, presentaties gegeven en nieuwe projectgelden zijn aangevraagd en ontvangen.

Het Erasmusproject ‘Tracktion’, vanuit Spanje gecoördineerd, is na 3 jaar samenwerken beëindigd.  Het project had als thema alumnibeleid en het resultaat van het project waren twee gidsen hoe een school het alumnibeleid vorm kan gaan geven. Uiteraard zijn deze gidsen binnen het Alfa-college, maar ook in Europa, verspreid.

Het Erasmusproject ‘Smart Energy Management’ bij de afdeling Techniek in Groningen is in 2020 ook beëindigd. In dit project stond het ontwerpen en ontwikkelen van het trainingsmateriaal voor een Smart energy toolkit centraal.

Net voordat het coronavirus het reizen liet stoppen is er een bezoek gebracht aan het college van Handel en Economie in Kazan en is daar een samenwerkingscontract, een Memorandum of Understanding, getekend om in elk geval met de businessschool in Hoogeveen samen te werken en misschien ook in de toekomst met meer opleidingen en regio’s.  

Dit jaar zijn de  jaarlijkse INNOTECS (www.innotecs.eu) en EfVet  (www.efvet.org) bijeenkomsten online bezocht. Bij de INNOTECS-bijeenkomsten staat Techniek centraal. Tijdens de EfVet-bijeenkomst worden mbo-contacten verstevigd en ervaringen uitgewisseld. Het Alfa-college heeft dit jaar samen met een Finse en Estlandse partner een presentatie gegeven over de voortgang van het Erasmus project ‘REX VET’. 

Ondanks dat het niet echt mogelijk was om naar het buitenland te reizen is er toch een internationale stagemarkt georganiseerd, maar dan online. Stageorganisaties presenteerden zich en contactpersonen Internationalisering gaven informatie over de mogelijkheden van een buitenlandse stage als de tijden weer coronavirusvrij waren. Ook werd informatie gegeven over virtuele uitwisseling met andere klassen in het buitenland. Resultaat was dat er verschillende afdelingen virtuele uitwisselingen organiseerden met scholen in Finland en Spanje. Internationalisation@home werd door de omstandigheden nu daadwerkelijk opgepakt.

I-CNN  en CATCH
Ook in 2020 heeft het  Consortium I-CNN, bestaande uit Landstede, ROC Friese Poort en het Alfa-college, een gezamenlijke aanvraag ingediend voor Call 2020. Het resultaat van deze aanvraag was dat we als consortium een bedrag van € 707.226 voor studenten en € 103.920 voor medewerkers ontvangen hebben. Deze bedragen worden over de drie roc’s verdeeld.

In september 2020 kwamen de Colleges van Bestuur en directeuren met portefeuille Internationalisering weer samen tijdens een overleg. Naar aanleiding van dit overleg is besloten om gezamenlijk verder te gaan als consortium en gezamenlijk de accreditatie aan te vragen voor het nieuwe Erasmusprogramma 2021-2027.

De overleggen met CATCH, het samenwerkingsverband waarin het Alfa-college samenwerkt met Landstede, ROC Amersfoort, ROC Aventus ,ROC de Leijgraaf, ROC Nijmegen en het Da Vinci college vonden uiteraard ook online plaats. Tijdens  de overleggen hebben we elkaar voornamelijk geïnformeerd over hoe om te gaan met internationalisering tijdens het coronavirus en de mogelijkheden van Internationalisation@home.

Innovatie
De Erasmusprojecten ‘Creative minds’ van de opleiding Hout en Meubel in Groningen en ‘REX VET’ van Internationalisering zijn in 2020 online verder gegaan. Ook het Interreg Europe project ‘ECOOL’ had online bijeenkomsten om samen verder te werken aan dit project met als thema ‘ondernemerschap’.

In 2020 zijn drie nieuwe Erasmusprojecten goedgekeurd. Het project ‘IN-Vet’ met het thema vsv waarin de collega’s van O&K (Onderwijs en Kwaliteitszorg) een rol spelen, het project ‘Vitality’ bij de opleiding Sport en Bewegen en het project ‘Tools to prevent racism and enhance multiculturalism in VET colleges’ bij Burgerschap in Hardenberg. Deze projecten zijn ook eerst online gestart.

Tenslotte is in 2020 begonnen met de verkenning van het indienen van twee KA-3 Erasmusprojecten om de naam ‘Vocational Centre of Excellence’ te verkrijgen. In deze projecten speelt ontwikkeling, innovatie en samenwerking tussen scholen en bedrijven in de regio een grote rol.